Günümüzde güneş gözlüğü her eve lazım gereç olarak yetişkinlerin dörtte üçü tarafından kullanılıyor. UV ışınlarına karşı koruma sağlanmasının yanı sıra, güneş gözlüğünün bir moda aksesuarı olarak da bir konum kazanmış olmasının büyük etkisi vardır. Türkiye Optik ve Optometrik Meslekler Derneği (TMOOMD), piyasada sunulan güneş gözlüklerinin nitelik bakımından çok fazla çeşitlilik arz ettiğini ifade ediyor ve tüketiciye seçimi kolaylaştırmak amacıyla, güneş gözlüğü satın alırken dikkat edilecek 12 kuralı tanıtıyor.
1. UV koruması yeterli mi?
Güneş gözlüğü camlarının, ultraviyole (UV) de denilen ve güneşten gelen mor ötesi ışınlarına karşı koruma sağlaması gerekmektedir. UV ışınları gözle görülmemekle birlikte, yoğunluğunun fazla olduğu durumlarda bağ dokusu ve korneada ağrılı yanıkların oluşmasına sebep olabilir. İnsanın gözbebeği, aydınlık arttıkça küçülerek göz içine giden ışık oranını azaltmaya çalışır. Karanlık ortamda ise gözbebeği iyice açılır ve gözün içine olabildiğince çok ışık girmesini sağlar. Böylece insan gözü, ışığa karşı doğal bir savunma sistemine zaten sahiptir. Oysa sadece görünen ışığı kesen ama UV ışınlarına karşı bir blokaj sağlamayan güneş gözlükleri, gözbebeğinin gözün kendini doğal yolla koruma özelliğini de devre dışı bırakırlar. Gözbebeği, güneş gözlüğünün sağladığı karanlık ortamda iyice açılacağından, görünmeyen UV ışınları açık gözbebeğinden içeri çok fazla oranda girer. “UV filtresi”, gözlük camının koyuluğundan bağımsızdır ve gözlük camının hamurunda gerçekleşir. Dolayısıyla güneş gözlüğünün gözü koruma özelliği camların koyuluk derecesinden çok camların kalitesine ve UV filtresinin bulunmasına bağlıdır.
2. “UV 400″ ne anlama gelir?
“UV 400″ terimi, camın içinden geçen ışınların altındakilerin bloke edildiği dalga boyunu ifade eder. Gündelik kullanım esnasında bu değer oldukça yeterlidir, ne var ki plajda veya dağlık bölgelerde yetersiz kalabilir. Bu konuda bir optisyene danışılmalıdır.
3. Emilim ne anlama gelir?
Emilim veya diğer adıyla absorbsiyon işlevinin göstergesi, renkli gözlük camlarının ışığı geçirme oranıdır. Örneğin %65 emilim söz konusu olduğu zaman, gelen ışığın yalnızca %35′i göze ulaşıyor, geri kalanı emilerek veya yansıyarak bertaraf ediliyor demektir. Kuzey kesimlerde kullanım için %50 ile %70 arası emilim değerleri yeterlidir. Çok aydınlık ortamlarda, örneğin plajda veya karlı arazide, %85 oranında emilim değerlerine yönlenmek gerekir.
4. Camın rengi de önemlidir
Kahverengi ve füme renkli camlar, çevre renklerinin algılanmasında en az hataya neden olur. Diğer renklerde ise insan gözünün alışmak için belirli bir süreye ihtiyacı olur. Avrupa normlarına göre, gözlük camı rengi, trafik işaretlerinin ve sinyallerinin renklerini algılamakta yanıltıcı etki yaratmamalıdır. Gözlük camı renginin, UV koruması üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır.
5. Güneş camlarının kalitesi nasıl kontrol edilir?
Kaliteli gözlük camlarında kabarcık, pul ya da bir düzensizlik olmaz. Parmakla bastırılınca cam esnemez. Güneş camının içinden bakarak odaklanılan bir nesnede, gözlük hareket ettirilince deformasyon ve kayma oluşmaz.
6. Güneş camlarının büyüklükleri uygun olmalıdır.
Güneş camları, gözleri yanlardan, yukarıdan veya yansıma ile aşağıdan gelen güneş ışınlarına karşı koruyacak nitelikte bir büyüklüğe sahip olmalıdır.
7. CE işareti var mı?
1 Temmuz 1995 tarihinden bu yana, CE işareti bulunmayan güneş gözlüklerinin Avrupa Birliği sınırları içinde alım-satımı yasaktır. CE işareti, ürüne imalatçısı veya ithalatçısı tarafından kazandırılır ve ürünün minimum kalite standartlarına uygun olduğunu garantiler.
8. Araba kullanırken güneş gözlüğü takmak
Çok araba kullanlar, alacakları güneş gözlüğünün çerçeve ve saplarının ince olmasına dikkat etmelidir. Aksi halde sağ-sol ve yukarı-aşağı bakarken görme alanları kısıtlanmış olur. Bundan başka güneş gözlüğünün alacakaranlıkta ve gece takılmaması gerekir. Yetersiz aydınlıkta güneş gözlüğü takanlar, hem kendi yaşamlarını, hem de başkalarının yaşamlarını tehlikeye atmış olacaklardır.
9. Güneş gözlüğü, yapılacak aktiviteye göre seçilmelidir
Kent sokaklarında dolaşırken, kayak yaparken ve plajda güneşlenirken kullanılacak güneş gözlükleri farklı özelliklere sahiptir. Örneğin beyaz kum ve kar, güneş ışınlarını %90 orannda yansıtır. Plajda şemsiye gölgesi altında da bronzlaşmamızın nedeni budur.
10. Çerçeve, baş anatomisine uygun olmalıdır
Herkesin baş yapısı farklıdır. Güneş gözlüğü çerçevesinin, kullanıcısının yüzüne ve başına iyi oturması içim ayarlanması gerekir. Optisyen, baş şeklini, şakak genişliğini, iki göz arasındaki mesafeyi ve kulak yüksekliğini dikkate alarak gözlüğü ayarlama uzmanlığına sahiptir.
11. Güneş gözlüklerinin bakımı nasıl yapılır?
Her gözlükte olduğu gibi, güneş gözlüğünün de düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Silmek için, optisyenin vereceği özel bir gözlük bezi kullanılabilir. Akan su altında bulaşık deterjanı ve parmakla (süngerle değil!) yıkamak da bir çözümdür. Hatta güneş kremi veya yağı bulaşan gözlüğün önce deterjan ile akan su altında yıkanması, akabinde silme bezi ile kurulanması en doğrusudur.